DZIAŁ DRUGI
STOSUNEK PRACY
Rozdział I
Przepisy ogólne
Art. 22. § 1. Przez nawiązanie stosunku pracy pracownik zobowiązuje
się do wykonywania pracy określonego rodzaju na rzecz pracodawcy
i pod jego kierownictwem oraz w miejscu i czasie wyznaczonym przez
pracodawcę, a pracodawca do zatrudniania pracownika za wynagrodzeniem.
§ 1/1. Zatrudnienie w warunkach określonych w § 1 jest zatrudnieniem
na podstawie stosunku pracy, bez względu na nazwę zawartej przez
strony umowy.
§ 1/2. Nie jest dopuszczalne zastąpienie umowy o pracę umową cywilnoprawną
przy zachowaniu warunków wykonywania pracy, określonych w § 1.
§ 2. Pracownikiem może być osoba, która ukończyła 18 lat. Na warunkach
określonych w dziale dziewiątym pracownikiem może być również osoba,
która nie ukończyła 18 lat.
§ 3. Osoba ograniczona w zdolności do czynności prawnych może bez
zgody przedstawiciela ustawowego nawiązać stosunek pracy oraz dokonywać
czynności prawnych, które dotyczą tego stosunku. Jednakże gdy stosunek
pracy sprzeciwia się dobru tej osoby, przedstawiciel ustawowy za
zezwoleniem sądu opiekuńczego może stosunek pracy rozwiązać.
Art. 23. (skreślony).
Art. 23/1. § 1. W razie przejścia zakładu pracy lub jego części
na innego pracodawcę staje się on z mocy prawa stroną w dotychczasowych
stosunkach pracy, z zastrzeżeniem przepisów § 5.
§ 2. Za zobowiązania wynikające ze stosunku pracy, powstałe przed
przejściem części zakładu pracy na innego pracodawcę, dotychczasowy
i nowy pracodawca odpowiadają solidarnie.
§ 3. O przejściu zakładu pracy lub jego części na innego pracodawcę
i wynikających z tego skutkach dla przejmowanych pracowników w zakresie
ich stosunków pracy pracodawca jest obowiązany niezwłocznie zawiadomić
pracowników na piśmie, w terminie poprzedzającym dokonanie tych
zmian.
§ 4. W terminie jednego miesiąca od zawiadomienia przewidzianego
w § 3 pracownik może bez wypowiedzenia, za siedmiodniowym uprzedzeniem,
rozwiązać stosunek pracy. Rozwiązanie stosunku pracy w tym trybie
powoduje dla pracownika skutki, jakie przepisy prawa pracy wiążą
z rozwiązaniem stosunku pracy przez pracodawcę za wypowiedzeniem.
§ 5. Pracodawca, z dniem przejęcia zakładu pracy lub jego części,
jest obowiązany zaproponować nowe warunki pracy i płacy pracownikom
świadczącym dotychczas pracę na innej podstawie niż umowa o pracę
oraz wskazać termin, nie krótszy niż 7 dni, do którego pracownicy
mogą złożyć oświadczenie o przyjęciu lub odmowie przyjęcia proponowanych
warunków. W razie nieuzgodnienia nowych warunków pracy i płacy dotychczasowy
stosunek pracy rozwiązuje się z upływem okresu równego okresowi
wypowiedzenia, liczonego od dnia, w którym pracownik złożył oświadczenie
o odmowie przyjęcia proponowanych warunków, lub od dnia, do którego
mógł złożyć takie oświadczenie. Przepis § 4 zdanie drugie stosuje
się odpowiednio.
Art. 23/1. § 1. Jeżeli jest to uzasadnione sytuacją finansową pracodawcy,
nieobjętego układem zbiorowym pracy lub zatrudniającego mniej niż
20 pracowników, może być zawarte porozumienie o stosowaniu mniej
korzystnych warunków zatrudnienia pracowników niż wynikające z umów
o pracę zawartych z tymi pracownikami, w zakresie i przez czas ustalone
w porozumieniu.
§ 2. Przepisy art. 91 § 24 stosuje się odpowiednio.
Art. 23/2. Jeżeli przepisy prawa pracy przewidują współdziałanie
pracodawcy z zakładową organizacją związkową w indywidualnych sprawach
ze stosunku pracy, pracodawca ma obowiązek współdziałać w takich
sprawach z zakładową organizacją związkową reprezentującą pracownika
z tytułu jego członkostwa w związku zawodowym albo wyrażenia zgody
na obronę praw pracownika nie zrzeszonego w związku - zgodnie z
ustawą o związkach zawodowych.
Art. 24. (skreślony).
Rozdział II
Umowa o pracę
Oddział 1
Zawarcie umowy o pracę
Art. 25. § 1. Umowę o pracę zawiera się na czas nie określony, na
czas określony lub na czas wykonania określonej pracy. Jeżeli zachodzi
konieczność zastępstwa pracownika w czasie jego usprawiedliwionej
nieobecności w pracy, pracodawca może w tym celu zatrudnić innego
pracownika na podstawie umowy o pracę na czas określony, obejmujący
czas tej nieobecności.
Art. 25/1. Zawarcie kolejnej umowy o pracę na czas określony jest
równoznaczne w skutkach prawnych z zawarciem umowy o pracę na czas
nie określony, jeżeli poprzednio strony dwukrotnie zawarły umowę
o pracę na czas określony na następujące po sobie okresy, o ile
przerwa między rozwiązaniem poprzedniej a nawiązaniem kolejnej umowy
o pracę nie przekroczyła jednego miesiąca.
Art. 26. Stosunek pracy nawiązuje się w terminie określonym w umowie
jako dzień rozpoczęcia pracy, a jeżeli terminu tego nie określono
- w dniu zawarcia umowy.
Art. 27. (skreślony).
Art. 28. (skreślony).
Art. 29. § 1. Umowa o pracę powinna być zawarta na piśmie, z wyraźnym
określeniem rodzaju i warunków umowy, a w szczególności powinna
określać:
1) rodzaj pracy i miejsce jej wykonywania oraz termin rozpoczęcia
pracy,
2) wynagrodzenie odpowiadające rodzajowi pracy.
§ 11. (7) Umowa o pracę z pracownikiem skierowanym do pracy na obszarze
państwa niebędącego członkiem Unii Europejskiej na okres przekraczający
1 miesiąc, niezależnie od warunków określonych w § 1, powinna określać:
1) czas wykonywania pracy za granicą,
2) walutę, w której będzie wypłacane pracownikowi wynagrodzenie
w czasie wykonywania pracy za granicą.
§ 12. (8) Pracodawca jest obowiązany poinformować na piśmie pracownika,
o którym mowa w § 11, o świadczeniach przysługujących mu z tytułu
skierowania do pracy za granicą, obejmujących zwrot kosztów przejazdu
oraz zapewnienie zakwaterowania.
§ 2. (skreślony).
§ 3. Jeżeli umowa o pracę nie została zawarta na piśmie, pracodawca
powinien niezwłocznie, nie później jednak niż w ciągu 7 dni od dnia
rozpoczęcia pracy, potwierdzić pracownikowi na piśmie rodzaj umowy
i jej warunki.
Oddział 2
Przepisy ogólne o rozwiązaniu umowy o pracę
Art. 30. § 1. Umowa o pracę rozwiązuje się:
1) na mocy porozumienia stron,
2) przez oświadczenie jednej ze stron z zachowaniem okresu wypowiedzenia
(rozwiązanie umowy o pracę za wypowiedzeniem),
3) przez oświadczenie jednej ze stron bez zachowania okresu wypowiedzenia
(rozwiązanie umowy o pracę bez wypowiedzenia),
4) z upływem czasu, na który była zawarta,
5) z dniem ukończenia pracy, dla której wykonania była zawarta.
§ 2. Umowa o pracę na okres próbny rozwiązuje się z upływem tego
okresu, a przed jego upływem może być rozwiązana za wypowiedzeniem.
§ 21. Okres wypowiedzenia umowy o pracę obejmujący tydzień lub miesiąc
albo ich wielokrotność kończy się odpowiednio w sobotę lub w ostatnim
dniu miesiąca.
§ 3. Oświadczenie każdej ze stron o wypowiedzeniu lub rozwiązaniu
umowy o pracę bez wypowiedzenia powinno nastąpić na piśmie.
§ 4. W oświadczeniu pracodawcy o wypowiedzeniu umowy o pracę zawartej
na czas nie określony lub o rozwiązaniu umowy o pracę bez wypowiedzenia
powinna być wskazana przyczyna uzasadniająca wypowiedzenie lub rozwiązanie
umowy.
§ 5. W oświadczeniu pracodawcy o wypowiedzeniu umowy o pracę lub
jej rozwiązaniu bez wypowiedzenia powinno być zawarte pouczenie
o przysługującym pracownikowi prawie odwołania do sądu pracy.
Art. 31. (skreślony).
Oddział 3
Rozwiązanie umowy o pracę za wypowiedzeniem
Art. 32. § 1. Każda ze stron może rozwiązać za wypowiedzeniem umowę
o pracę zawartą na:
1) okres próbny,
2) (skreślony),
3) czas nie określony.
§ 2. Rozwiązanie umowy o pracę następuje z upływem okresu wypowiedzenia.
Art. 33. Przy zawieraniu umowy o pracę na czas określony, dłuższy
niż 6 miesięcy, strony mogą przewidzieć dopuszczalność wcześniejszego
rozwiązania tej umowy za dwutygodniowym wypowiedzeniem.
Art. 34. Okres wypowiedzenia umowy o pracę zawartej na okres próbny
wynosi:
1) 3 dni robocze, jeżeli okres próbny nie przekracza 2 tygodni,
2) 1 tydzień, jeżeli okres próbny jest dłuższy niż 2 tygodnie,
3) 2 tygodnie, jeżeli okres próbny wynosi 3 miesiące.
Art. 35. (skreślony).
Art. 36. § 1. Okres wypowiedzenia umowy o pracę zawartej na czas
nie określony jest uzależniony od okresu zatrudnienia u danego pracodawcy
i wynosi:
1) 2 tygodnie, jeżeli pracownik był zatrudniony krócej niż 6 miesięcy,
2) 1 miesiąc, jeżeli pracownik był zatrudniony co najmniej 6 miesięcy,
3) 3 miesiące, jeżeli pracownik był zatrudniony co najmniej 3 lata.
§ 11. Do okresu zatrudnienia, o którym mowa w § 1, wlicza się pracownikowi
okres zatrudnienia u poprzedniego pracodawcy, jeżeli zmiana pracodawcy
nastąpiła na zasadach określonych w art. 231, a także w innych przypadkach,
gdy z mocy odrębnych przepisów nowy pracodawca jest następcą prawnym
w stosunkach pracy nawiązanych przez pracodawcę poprzednio zatrudniającego
tego pracownika.
§ 2. (skreślony).
§ 3. (skreślony).
§ 4. (skreślony).
§ 5. Jeżeli pracownik jest zatrudniony na stanowisku związanym z
odpowiedzialnością materialną za powierzone mienie, strony mogą
ustalić w umowie o pracę, że w przypadku, o którym mowa w § 1 pkt
1, okres wypowiedzenia wynosi 1 miesiąc, a w przypadku, o którym
mowa w § 1 pkt 2 - 3 miesiące.
§ 6. Strony mogą po dokonaniu wypowiedzenia umowy o pracę przez
jedną z nich ustalić wcześniejszy termin rozwiązania umowy; ustalenie
takie nie zmienia trybu rozwiązania umowy o pracę.
Art. 36/1. § 1. Jeżeli wypowiedzenie pracownikowi umowy o pracę
zawartej na czas nie określony następuje z powodu ogłoszenia upadłości
lub likwidacji pracodawcy albo zmniejszenia zatrudnienia z przyczyn
dotyczących pracodawcy, określonych w odrębnych przepisach , pracodawca
może, w celu wcześniejszego rozwiązania umowy o pracę, skrócić okres
trzymiesięcznego wypowiedzenia, najwyżej jednak do jednego miesiąca;
w takim przypadku pracownikowi przysługuje odszkodowanie w wysokości
wynagrodzenia za pozostałą część okresu wypowiedzenia.
§ 2. Okres, za który przysługuje odszkodowanie, wlicza się pracownikowi
pozostającemu w tym okresie bez pracy do okresu zatrudnienia.
Art. 37. § 1. W okresie wypowiedzenia umowy o pracę dokonanego przez
pracodawcę pracownikowi przysługuje zwolnienie na poszukiwanie pracy,
z zachowaniem prawa do wynagrodzenia.
§ 2. Wymiar zwolnienia wynosi:
1) 2 dni robocze - w okresie wypowiedzenia nie przekraczającego
1 miesiąca,
2) 3 dni robocze - w okresie trzymiesięcznego wypowiedzenia, także
w przypadku jego skrócenia na podstawie art. 36/1 § 1.
Art. 38. § 1. O zamiarze wypowiedzenia pracownikowi umowy o pracę
zawartej na czas nie określony pracodawca zawiadamia na piśmie reprezentującą
pracownika zakładową organizację związkową, podając przyczynę uzasadniającą
rozwiązanie umowy.
§ 2. Jeżeli zakładowa organizacja związkowa uważa, że wypowiedzenie
byłoby nieuzasadnione, może w ciągu 5 dni od otrzymania zawiadomienia
zgłosić na piśmie pracodawcy umotywowane zastrzeżenia.
§ 3. (skreślony).
§ 4. (skreślony).
§ 5. Po rozpatrzeniu stanowiska organizacji związkowej, a także
w razie niezajęcia przez nią stanowiska w ustalonym terminie, pracodawca
podejmuje decyzję w sprawie wypowiedzenia.
Art. 39. Pracodawca nie może wypowiedzieć umowy o pracę pracownikowi,
któremu brakuje nie więcej niż 2 lata do osiągnięcia wieku emerytalnego,
jeżeli okres zatrudnienia umożliwia mu uzyskanie prawa do emerytury
z osiągnięciem tego wieku.
Art. 40. Przepisu art. 39 nie stosuje się w razie uzyskania przez
pracownika prawa do renty z tytułu całkowitej niezdolności do pracy.
Art. 41. Pracodawca nie może wypowiedzieć umowy o pracę w czasie
urlopu pracownika, a także w czasie innej usprawiedliwionej nieobecności
pracownika w pracy, jeżeli nie upłynął jeszcze okres uprawniający
do rozwiązania umowy o pracę bez wypowiedzenia.
Art. 41/1. § 1. W razie ogłoszenia upadłości lub likwidacji pracodawcy,
nie stosuje się przepisów art. 38, 39 i 41, ani przepisów szczególnych
dotyczących ochrony pracowników przed wypowiedzeniem lub rozwiązaniem
umowy o pracę.
§ 2. W razie ogłoszenia upadłości lub likwidacji pracodawcy, umowa
o pracę zawarta na czas określony lub na czas wykonania określonej
pracy może być rozwiązana przez każdą ze stron za dwutygodniowym
wypowiedzeniem.
§ 3. (skreślony).
§ 4. (skreślony).
Art. 42. § 1. Przepisy o wypowiedzeniu umowy o pracę stosuje się
odpowiednio do wypowiedzenia wynikających z umowy warunków pracy
i płacy.
§ 2. Wypowiedzenie warunków pracy lub płacy uważa się za dokonane,
jeżeli pracownikowi zaproponowano na piśmie nowe warunki.
§ 3. W razie odmowy przyjęcia przez pracownika zaproponowanych warunków
pracy lub płacy, umowa o pracę rozwiązuje się z upływem okresu dokonanego
wypowiedzenia. Jeżeli pracownik przed upływem połowy okresu wypowiedzenia
nie złoży oświadczenia o odmowie przyjęcia zaproponowanych warunków,
uważa się, że wyraził zgodę na te warunki; pismo pracodawcy wypowiadające
warunki pracy lub płacy powinno zawierać pouczenie w tej sprawie.
W razie braku takiego pouczenia, pracownik może do końca okresu
wypowiedzenia złożyć oświadczenie o odmowie przyjęcia zaproponowanych
warunków.
§ 4. Wypowiedzenie dotychczasowych warunków pracy lub płacy nie
jest wymagane w razie powierzenia pracownikowi, w przypadkach uzasadnionych
potrzebami pracodawcy, innej pracy niż określona w umowie o pracę
na okres nie przekraczający 3 miesięcy w roku kalendarzowym, jeżeli
nie powoduje to obniżenia wynagrodzenia i odpowiada kwalifikacjom
pracownika.
Art. 43. Pracodawca może wypowiedzieć warunki pracy lub płacy pracownikowi,
o którym mowa w art. 39, jeżeli wypowiedzenie stało się konieczne
ze względu na:
1) wprowadzenie nowych zasad wynagradzania dotyczących ogółu pracowników
zatrudnionych u danego pracodawcy lub tej ich grupy, do której pracownik
należy,
2) stwierdzoną orzeczeniem lekarskim utratę zdolności do wykonywania
dotychczasowej pracy albo niezawinioną przez pracownika utratę uprawnień
koniecznych do jej wykonywania.
Oddział 4
Uprawnienia pracownika w razie nieuzasadnionego lub niezgodnego
z prawem wypowiedzenia umowy o pracę przez pracodawcę
Art. 44. Pracownik może wnieść odwołanie od wypowiedzenia umowy
o pracę do sądu pracy, o którym mowa w dziale dwunastym.
Art. 45. § 1. W razie ustalenia, że wypowiedzenie umowy o pracę
zawartej na czas nie określony jest nieuzasadnione lub narusza przepisy
o wypowiadaniu umów o pracę, sąd pracy - stosownie do żądania pracownika
- orzeka o bezskuteczności wypowiedzenia, a jeżeli umowa uległa
już rozwiązaniu - o przywróceniu pracownika do pracy na poprzednich
warunkach albo o odszkodowaniu.
§ 2. Sąd pracy może nie uwzględnić żądania pracownika uznania wypowiedzenia
za bezskuteczne lub przywrócenia do pracy, jeżeli ustali, że uwzględnienie
takiego żądania jest niemożliwe lub niecelowe; w takim przypadku
sąd pracy orzeka o odszkodowaniu.
§ 3. Przepisu § 2 nie stosuje się do pracowników, o których mowa
w art. 39 i 177, oraz w przepisach szczególnych dotyczących ochrony
pracowników przed wypowiedzeniem lub rozwiązaniem umowy o pracę,
chyba że uwzględnienie żądania pracownika przywrócenia do pracy
jest niemożliwe z przyczyn określonych w art. 411; w takim przypadku
sąd pracy orzeka o odszkodowaniu.
Art. 46. (skreślony).
Art. 47. (10) Pracownikowi, który podjął pracę w wyniku przywrócenia
do pracy, przysługuje wynagrodzenie za czas pozostawania bez pracy,
nie więcej jednak niż za 2 miesiące, a gdy okres wypowiedzenia wynosił
3 miesiące - nie więcej niż za 1 miesiąc. Jeżeli umowę o pracę rozwiązano
z pracownikiem, o którym mowa w art. 39, albo z pracownicą w okresie
ciąży lub urlopu macierzyńskiego, wynagrodzenie przysługuje za cały
czas pozostawania bez pracy; dotyczy to także przypadku, gdy rozwiązano
umowę o pracę z pracownikiem-ojcem wychowującym dziecko w okresie
korzystania z urlopu macierzyńskiego albo gdy rozwiązanie umowy
o pracę podlega ograniczeniu z mocy przepisu szczególnego.
Art. 47/1. Odszkodowanie, o którym mowa w art. 45, przysługuje w
wysokości wynagrodzenia za okres od 2 tygodni do 3 miesięcy, nie
niższej jednak od wynagrodzenia za okres wypowiedzenia.
Art. 48. § 1. Pracodawca może odmówić ponownego zatrudnienia pracownika,
jeżeli w ciągu 7 dni od przywrócenia do pracy nie zgłosił on gotowości
niezwłocznego podjęcia pracy, chyba że przekroczenie terminu nastąpiło
z przyczyn niezależnych od pracownika.
§ 2. Pracownik, który przed przywróceniem do pracy podjął zatrudnienie
u innego pracodawcy, może bez wypowiedzenia, za trzydniowym uprzedzeniem,
rozwiązać umowę o pracę z tym pracodawcą w ciągu 7 dni od przywrócenia
do pracy. Rozwiązanie umowy w tym trybie pociąga za sobą skutki,
jakie przepisy prawa wiążą z rozwiązaniem umowy o pracę przez pracodawcę
za wypowiedzeniem.
Art. 49. W razie zastosowania okresu wypowiedzenia krótszego niż
wymagany, umowa o pracę rozwiązuje się z upływem okresu wymaganego,
a pracownikowi przysługuje wynagrodzenie do czasu rozwiązania umowy.
Art. 50. § 1. Jeżeli wypowiedzenie umowy o pracę zawartej na okres
próbny nastąpiło z naruszeniem przepisów o wypowiadaniu tych umów,
pracownikowi przysługuje wyłącznie odszkodowanie. Odszkodowanie
przysługuje w wysokości wynagrodzenia za czas, do upływu którego
umowa miała trwać.
§ 2. (skreślony).
§ 3. Jeżeli wypowiedzenie umowy o pracę zawartej na czas określony
lub na czas wykonania określonej pracy nastąpiło z naruszeniem przepisów
o wypowiadaniu tych umów, pracownikowi przysługuje wyłącznie odszkodowanie.
§ 4. Odszkodowanie, o którym mowa w § 3, przysługuje w wysokości
wynagrodzenia za czas, do upływu którego umowa miała trwać, nie
więcej jednak niż za 3 miesiące.
§ 5. (11) Przepisy § 3 nie mają zastosowania w razie wypowiedzenia
umowy o pracę pracownicy w okresie ciąży lub urlopu macierzyńskiego,
albo pracownikowi-ojcu wychowującemu dziecko w okresie korzystania
z urlopu macierzyńskiego. W tym przypadku stosuje się odpowiednio
przepisy art. 45 w związku z art. 177.
Art. 51. § 1. Pracownikowi, który podjął pracę w wyniku przywrócenia
do pracy, wlicza się do okresu zatrudnienia okres pozostawania bez
pracy, za który przyznano wynagrodzenie. Okresu pozostawania bez
pracy, za który nie przyznano wynagrodzenia, nie uważa się za przerwę
w zatrudnieniu, pociągającą za sobą utratę uprawnień uzależnionych
od nieprzerwanego zatrudnienia.
§ 2. Pracownikowi, któremu przyznano odszkodowanie, wlicza się do
okresu zatrudnienia okres pozostawania bez pracy, odpowiadający
okresowi, za który przyznano odszkodowanie.
Oddział 5
Rozwiązanie umowy o pracę bez wypowiedzenia
Art. 52. § 1. Pracodawca może rozwiązać umowę o pracę bez wypowiedzenia
z winy pracownika w razie:
1) ciężkiego naruszenia przez pracownika podstawowych obowiązków
pracowniczych,
2) popełnienia przez pracownika w czasie trwania umowy o pracę przestępstwa,
które uniemożliwia dalsze zatrudnianie go na zajmowanym stanowisku,
jeżeli przestępstwo jest oczywiste lub zostało stwierdzone prawomocnym
wyrokiem,
3) zawinionej przez pracownika utraty uprawnień koniecznych do wykonywania
pracy na zajmowanym stanowisku.
§ 2. Rozwiązanie umowy o pracę bez wypowiedzenia z winy pracownika
nie może nastąpić po upływie 1 miesiąca od uzyskania przez pracodawcę
wiadomości o okoliczności uzasadniającej rozwiązanie umowy.
§ 3. Pracodawca podejmuje decyzję w sprawie rozwiązania umowy po
zasięgnięciu opinii reprezentującej pracownika zakładowej organizacji
związkowej, którą zawiadamia o przyczynie uzasadniającej rozwiązanie
umowy. W razie zastrzeżeń co do zasadności rozwiązania umowy zakładowa
organizacja związkowa wyraża swoją opinię niezwłocznie, nie później
jednak niż w ciągu 3 dni.
§ 4. (skreślony).
Art. 53. § 1. Pracodawca może rozwiązać umowę o pracę bez wypowiedzenia:
1) jeżeli niezdolność pracownika do pracy wskutek choroby trwa:
a) dłużej niż 3 miesiące - gdy pracownik był zatrudniony u danego
pracodawcy krócej niż 6 miesięcy,
b) dłużej niż łączny okres pobierania z tego tytułu wynagrodzenia
i zasiłku - gdy pracownik był zatrudniony u danego pracodawcy co
najmniej 6 miesięcy lub jeżeli niezdolność do pracy została spowodowana
wypadkiem przy pracy albo chorobą zawodową;
2) w razie usprawiedliwionej nieobecności pracownika w pracy z innych
przyczyn niż wymienione w pkt 1, trwającej dłużej niż 1 miesiąc.
§ 2. Rozwiązanie umowy o pracę bez wypowiedzenia nie może nastąpić
w razie nieobecności pracownika w pracy z powodu sprawowania opieki
nad dzieckiem - w okresie pobierania z tego tytułu zasiłku, a w
przypadku odosobnienia pracownika ze względu na chorobę zakaźną
- w okresie pobierania z tego tytułu wynagrodzenia i zasiłku.
§ 3. Rozwiązanie umowy o pracę bez wypowiedzenia nie może nastąpić
po stawieniu się pracownika do pracy w związku z ustaniem przyczyny
nieobecności.
§ 4. Przepisy art. 36 § 11 i art. 52 § 3 stosuje się odpowiednio.
§ 5. Pracodawca powinien w miarę możliwości ponownie zatrudnić pracownika,
który w okresie 6 miesięcy od rozwiązania umowy o pracę bez wypowiedzenia,
z przyczyn wymienionych w § 1 i 2, zgłosi swój powrót do pracy niezwłocznie
po ustaniu tych przyczyn.
Art. 54. (skreślony).
Art. 55. § 1. Pracownik może rozwiązać umowę o pracę bez wypowiedzenia,
jeżeli zostanie wydane orzeczenie lekarskie stwierdzające szkodliwy
wpływ wykonywanej pracy na zdrowie pracownika, a pracodawca nie
przeniesie go w terminie wskazanym w orzeczeniu lekarskim do innej
pracy, odpowiedniej ze względu na stan jego zdrowia i kwalifikacje
zawodowe.
§ 11. Pracownik może rozwiązać umowę o pracę w trybie określonym
w § 1 także wtedy, gdy pracodawca dopuścił się ciężkiego naruszenia
podstawowych obowiązków wobec pracownika; w takim przypadku pracownikowi
przysługuje odszkodowanie w wysokości wynagrodzenia za okres wypowiedzenia,
a jeżeli umowa o pracę została zawarta na czas określony lub na
czas wykonania określonej pracy - w wysokości wynagrodzenia za okres
2 tygodni.
§ 2. Oświadczenie pracownika o rozwiązaniu umowy o pracę bez wypowiedzenia
powinno nastąpić na piśmie, z podaniem przyczyny uzasadniającej
rozwiązanie umowy. Przepis art. 52 § 2 stosuje się odpowiednio.
§ 3. Rozwiązanie umowy o pracę z przyczyn określonych w § 1 i 11
pociąga za sobą skutki, jakie przepisy prawa wiążą z rozwiązaniem
umowy przez pracodawcę za wypowiedzeniem.
Oddział 6
Uprawnienia pracownika w razie niezgodnego z prawem rozwiązania
przez pracodawcę umowy o pracę bez wypowiedzenia
Art. 56. § 1. Pracownikowi, z którym rozwiązano umowę o pracę bez
wypowiedzenia z naruszeniem przepisów o rozwiązywaniu umów o pracę
w tym trybie, przysługuje roszczenie o przywrócenie do pracy na
poprzednich warunkach albo o odszkodowanie. O przywróceniu do pracy
lub odszkodowaniu orzeka sąd pracy.
§ 2. Przepisy art. 45 § 2 i 3 stosuje się odpowiednio.
Art. 57. § 1. Pracownikowi, który podjął pracę w wyniku przywrócenia
do pracy, przysługuje wynagrodzenie za czas pozostawania bez pracy,
nie więcej jednak niż za 3 miesiące i nie mniej niż za 1 miesiąc.
§ 2. (12) Jeżeli umowę o pracę rozwiązano z pracownikiem, o którym
mowa w art. 39, albo z pracownicą w okresie ciąży lub urlopu macierzyńskiego,
wynagrodzenie przysługuje za cały czas pozostawania bez pracy; dotyczy
to także przypadku, gdy rozwiązano umowę o pracę z pracownikiem-ojcem
wychowującym dziecko w okresie korzystania z urlopu macierzyńskiego
albo gdy rozwiązanie umowy o pracę podlega ograniczeniu z mocy przepisu
szczególnego.
§ 3. (skreślony).
§ 4. Przepisy art. 48 i 51 § 1 stosuje się odpowiednio.
Art. 58. Odszkodowanie, o którym mowa w art. 56, przysługuje w wysokości
wynagrodzenia za okres wypowiedzenia. Jeżeli rozwiązano umowę o
pracę, zawartą na czas określony albo na czas wykonania określonej
pracy, odszkodowanie przysługuje w wysokości wynagrodzenia za czas,
do którego umowa miała trwać, nie więcej jednak niż za 3 miesiące.
Art. 59. W razie rozwiązania przez pracodawcę umowy o pracę, zawartej
na czas określony lub na czas wykonania określonej pracy, z naruszeniem
przepisów o rozwiązywaniu umów o pracę bez wypowiedzenia, pracownikowi
przysługuje wyłącznie odszkodowanie, jeżeli upłynął już termin,
do którego umowa miała trwać, lub gdy przywrócenie do pracy byłoby
niewskazane ze względu na krótki okres, jaki pozostał do upływu
tego terminu. Odszkodowanie przysługuje w wysokości określonej w
art. 58.
Art. 60. Jeżeli pracodawca rozwiązał umowę o pracę w okresie wypowiedzenia
z naruszeniem przepisów o rozwiązywaniu umów o pracę bez wypowiedzenia,
pracownikowi przysługuje wyłącznie odszkodowanie. Odszkodowanie
przysługuje w wysokości wynagrodzenia za czas do upływu okresu wypowiedzenia.
Art. 61/1. W razie nieuzasadnionego rozwiązania przez pracownika
umowy o pracę bez wypowiedzenia na podstawie art. 55 § 11, pracodawcy
przysługuje roszczenie o odszkodowanie. O odszkodowaniu orzeka sąd
pracy.
Art. 61/2. § 1. Odszkodowanie, o którym mowa w art. 611, przysługuje
w wysokości wynagrodzenia pracownika za okres wypowiedzenia, a w
przypadku rozwiązania umowy o pracę zawartej na czas określony lub
na czas wykonania określonej pracy w wysokości wynagrodzenia za
okres 2 tygodni.
§ 2. W razie orzeczenia przez sąd pracy o odszkodowaniu, przepisu
art. 55 § 3 nie stosuje się.
Art. 62. (skreślony).
Oddział 7
Wygaśnięcie umowy o pracę
Art. 63. Umowa o pracę wygasa w przypadkach określonych w kodeksie
oraz w przepisach szczególnych.
Art. 63/1. § 1. Z dniem śmierci pracownika stosunek pracy wygasa.
§ 2. Prawa majątkowe ze stosunku pracy przechodzą po śmierci pracownika,
w równych częściach, na małżonka oraz inne osoby spełniające warunki
wymagane do uzyskania renty rodzinnej w myśl przepisów o emeryturach
i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych . W razie braku takich
osób prawa te wchodzą do spadku.
Art. 63/2. § 1. Z dniem śmierci pracodawcy umowy o pracę z pracownikami
wygasają, z zastrzeżeniem przepisu § 3.
§ 2. Pracownikowi, którego umowa o pracę wygasła z przyczyn określonych
w § 1, przysługuje odszkodowanie w wysokości wynagrodzenia za okres
wypowiedzenia, a w przypadku zawarcia umowy o pracę na czas określony
lub na czas wykonania określonej pracy - w wysokości wynagrodzenia
za okres 2 tygodni.
§ 3. Przepis § 1 nie ma zastosowania w razie przejęcia pracownika
przez nowego pracodawcę na zasadach określonych w art. 23/1.
Art. 64. (skreślony).
Art. 65. (skreślony).
Art. 66. § 1. Umowa o pracę wygasa z upływem 3 miesięcy nieobecności
pracownika w pracy z powodu tymczasowego aresztowania, chyba że
pracodawca rozwiązał wcześniej bez wypowiedzenia umowę o pracę z
winy pracownika.
§ 2. Pracodawca, pomimo wygaśnięcia umowy o pracę z powodu tymczasowego
aresztowania, jest obowiązany ponownie zatrudnić pracownika, jeżeli
postępowanie karne zostało umorzone lub gdy zapadł wyrok uniewinniający,
a pracownik zgłosił swój powrót do pracy w ciągu 7 dni od uprawomocnienia
się orzeczenia. Przepisy art. 48 stosuje się odpowiednio.
§ 3. Przepisów § 2 nie stosuje się w przypadku, gdy postępowanie
karne umorzono z powodu przedawnienia albo amnestii, a także w razie
warunkowego umorzenia postępowania.
Art. 67. W razie naruszenia przez pracodawcę przepisów niniejszego
oddziału, pracownikowi przysługuje prawo odwołania do sądu pracy.
W zakresie roszczeń stosuje się odpowiednio przepisy oddziału 6
niniejszego rozdziału.
Rozdział III
Stosunek pracy na podstawie powołania, wyboru, mianowania oraz spółdzielczej
umowy o pracę
Oddział 1
Stosunek pracy na podstawie powołania
Art. 68. § 1. Stosunek pracy nawiązuje się na podstawie powołania
w przypadkach określonych w odrębnych przepisach albo w przepisach
wydanych na podstawie art. 298.
§ 11. Stosunek pracy, o którym mowa w § 1, nawiązuje się na czas
nie określony, a jeżeli na podstawie przepisów szczególnych pracownik
został powołany na czas określony, stosunek pracy nawiązuje się
na okres objęty powołaniem.
§ 2. (skreślony).
Art. 68/1. Powołanie może być poprzedzone konkursem, choćby przepisy
szczególne nie przewidywały wymogu wyłonienia kandydata na stanowisko
wyłącznie w wyniku konkursu.
Art. 68/2. § 1. Stosunek pracy na podstawie powołania nawiązuje
się w terminie określonym w powołaniu, a jeżeli termin ten nie został
określony - w dniu doręczenia powołania, chyba że przepisy szczególne
stanowią inaczej.
§ 2. Powołanie powinno być dokonane na piśmie.
Art. 68/3. Jeżeli pracownik powołany na stanowisko w wyniku konkursu
pozostaje w stosunku pracy z innym pracodawcą i obowiązuje go trzymiesięczny
okres wypowiedzenia, może on rozwiązać ten stosunek za jednomiesięcznym
wypowiedzeniem. Rozwiązanie stosunku pracy w tym trybie pociąga
za sobą skutki, jakie przepisy prawa pracy wiążą z rozwiązaniem
umowy o pracę przez pracodawcę za wypowiedzeniem.
Art. 69. Jeżeli przepisy niniejszego oddziału nie stanowią inaczej,
do stosunku pracy na podstawie powołania stosuje się przepisy dotyczące
umowy o pracę na czas nie określony, z wyłączeniem przepisów regulujących:
1) tryb postępowania przy rozwiązywaniu umów o pracę,
2) rozpatrywanie sporów ze stosunku pracy w części dotyczącej orzekania:
a) o bezskuteczności wypowiedzeń,
b) o odszkodowaniu przewidzianym w razie wypowiedzenia umowy o pracę,
c) o przywracaniu do pracy.
Art. 70. § 1. Pracownik zatrudniony na podstawie powołania może
być w każdym czasie - niezwłocznie lub w określonym terminie - odwołany
ze stanowiska przez organ, który go powołał. Dotyczy to również
pracownika, który na podstawie przepisów szczególnych został powołany
na stanowisko na czas określony.
§ 11. Odwołanie powinno być dokonane na piśmie.
§ 12. Stosunek pracy z pracownikiem odwołanym ze stanowiska rozwiązuje
się na zasadach określonych w przepisach niniejszego oddziału, chyba
że przepisy szczególne stanowią inaczej.
§ 2. Odwołanie jest równoznaczne z wypowiedzeniem umowy o pracę.
W okresie wypowiedzenia pracownik ma prawo do wynagrodzenia w wysokości
przysługującej przed odwołaniem.
§ 3. Odwołanie jest równoznaczne z rozwiązaniem umowy o pracę bez
wypowiedzenia, jeżeli nastąpiło z przyczyn, o których mowa w art.
52 lub 53.
Art. 71. Na wniosek lub za zgodą pracownika pracodawca może zatrudnić
go w okresie wypowiedzenia przy innej pracy, odpowiedniej ze względu
na jego kwalifikacje zawodowe, a po upływie okresu wypowiedzenia
zatrudnić na uzgodnionych przez strony warunkach pracy i płacy.
Art. 72. § 1. Jeżeli odwołanie nastąpiło w okresie usprawiedliwionej
nieobecności w pracy, bieg wypowiedzenia rozpoczyna się po upływie
tego okresu. Jeżeli jednak usprawiedliwiona nieobecność trwa dłużej
niż okres przewidziany w art. 53 § 1 i 2, organ, który pracownika
powołał, może rozwiązać stosunek pracy bez wypowiedzenia.
§ 2. W razie odwołania pracownicy w okresie ciąży, organ odwołujący
jest obowiązany zapewnić jej inną pracę, odpowiednią ze względu
na jej kwalifikacje zawodowe, przy czym przez okres równy okresowi
wypowiedzenia pracownica ma prawo do wynagrodzenia w wysokości przysługującej
przed odwołaniem. Jeżeli jednak pracownica nie wyrazi zgody na podjęcie
innej pracy, stosunek pracy ulega rozwiązaniu z upływem okresu równego
okresowi wypowiedzenia, którego bieg rozpoczyna się od dnia zaproponowania
na piśmie innej pracy.
§ 3. Przepisy § 2 stosuje się odpowiednio w razie odwołania pracownika,
któremu brakuje nie więcej niż 2 lata do osiągnięcia wieku emerytalnego,
jeżeli okres zatrudnienia umożliwia mu uzyskanie prawa do emerytury
z osiągnięciem tego wieku.
§ 4. W razie naruszenia przepisów § 1-3, pracownikowi przysługuje
prawo odwołania do sądu pracy.
Oddział 2
Stosunek pracy na podstawie wyboru
Art. 73. § 1. Nawiązanie stosunku pracy następuje na podstawie wyboru,
jeżeli z wyboru wynika obowiązek wykonywania pracy w charakterze
pracownika.
§ 2. Stosunek pracy z wyboru rozwiązuje się z wygaśnięciem mandatu.
Art. 74. Pracownik pozostający w związku z wyborem na urlopie bezpłatnym
ma prawo powrotu do pracy u pracodawcy, który zatrudniał go w chwili
wyboru, na stanowisko równorzędne pod względem wynagrodzenia z poprzednio
zajmowanym, jeżeli zgłosi swój powrót w ciągu 7 dni od rozwiązania
stosunku pracy z wyboru. Niedotrzymanie tego warunku powoduje wygaśnięcie
stosunku pracy, chyba że nastąpiło z przyczyn niezależnych od pracownika.
Art. 75. Pracownikowi, który nie pozostawał w związku z wyborem
na urlopie bezpłatnym, przysługuje odprawa w wysokości jednomiesięcznego
wynagrodzenia.
Oddział 3
Stosunek pracy na podstawie mianowania
Art. 76. Stosunek pracy nawiązuje się na podstawie mianowania w
przypadkach uzasadnionych szczególnym charakterem pracy, określonych
odrębnymi przepisami lub przepisami wydanymi na podstawie art. 298.
Oddział 4
Stosunek pracy na podstawie spółdzielczej umowy o pracę
Art. 77. § 1. Stosunek pracy między spółdzielnią pracy a jej członkiem
nawiązuje się przez spółdzielczą umowę o pracę.
§ 2. Stosunek pracy na podstawie spółdzielczej umowy o pracę reguluje
ustawa - Prawo spółdzielcze, a w zakresie nie uregulowanym odmiennie
tą ustawą stosuje się odpowiednio przepisy Kodeksu pracy.
następny
dział kodeksu pracy
poprzedni
dział kodeksu pracy
powrót do działu:
kodeks pracy
do góry
|